مرگ بی صدای فوک ها در سواحل دریای خزر؛ کشف 14 لاشه در 10 روز - مجله سلو بلاگ

به گزارش همشهری، مرکز حفاظت از فوک خزری در ایران مهم ترین گمانه در قلع و قمع بی صدای فوک های خزری را در مانور مشترک نظامی اخیر 3 کشور آذربایجان، ترکیه و پاکستان در دریاچه خزر می داند. اما حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مازندران به همشهری گفته است که در خصوص مرگ فوک های خزری که تعداد آن ها تا عصر دیروز به 14قلاده رسید، به نتیجه معین نرسیده ایم.

فوک خزری کوچک ترین گونه فوک است که تنها در دریاچه خزر زیست می نماید و 5 کشور حاشیه خزر ملزم به حفاظت از این گونه کمیاب هستند. پروژه حفاظت از فوک خزری با راه اندازی مرکز حفاظت و درمان فوک خزری در ایران شروع شد و سال 2019 دومین مرکز درمانی و تحقیقاتی فوک خزری با کوشش ایران در کشور قزاقستان راه اندازی شد.

کوشش برای حفاظت از مهم ترین گونه آبزیان خزر، اما تا جایی ادامه یافت که روسیه یکی از کشور هایی که تا پیش از شروع کوشش ها برای حفاظت از فوک خزری مجوز شکار 5 تا 10 هزار فوک را در فصل زمستان صادر می کرد، از موضع خود عقب نشینی کند و پایان در سال 2020 شکار فوک خزری را با اعتراض های مردمی ممنوع و نام این گونه را در کتاب سرخ خود وارد کند.

نام فوک خزری پیش تر در سال 2008 در لیست سرخ سازمان جهانی حفاظت از طبیعت آمده بود و روسیه 12 سال بعد نام این مهم ترین آبزی خزر را در کتاب سرخ خود گنجاند.

پیش از آن سازمان شیلات روسیه درست در فصل زمستان که فوک های خزری برای به دنیاآوردن نوزادان خود راهی سرزمین سرد شمالی می شدند تا با استفاده از شرایط یخ زدگی سطح رودخانه ها در روسیه اقدام به زادوولد نمایند، تلفات سنگینی با صدور مجوز شکار 10 هزار قلاده فوک خزری به این گونه کمیاب و حفاظت شده خزر وارد می کرد. اما پس از قرار گرفتن این گونه در لیست حفاظت روسیه شکار فوک ممنوع شد و تنها در داغستان روسیه و منطقه ها شمالی آن کشور است که صیادان بومی همچنان به صورت غیرقانونی در حال شکار این گونه هستند.

تهدید فوک های خزر

براساس اعلام رئیس مرکز حفاظت و درمان فوک خزری در ایران، جمعیت فوک خزری طی یک قرن گذشته از یک میلیون و 200 هزار قلاده به 70 هزار قلاده رسیده است و جمعیت این گونه با کاهش 95 درصدی روبرو شده است.

امیر صیاد شیرازی، رئیس مرکز حفاظت از فوک خزری در ایران این آمار را بسیار نگران نماینده می خواند و می گوید: آلودگی های منتقل شده به خزر به وسیله کشور های حاشیه خزر، علاوه بر فوک خزری، گونه های مختلف و حتی جمعیت انسانی را در معرض آسیب جدی قرار داده است.

تغییرات اقلیمی به خصوص در بخش شمالی خزر که محل زمستان گذرانی و زادوولد فوک خزری به دلیل یخ زدگی سطح آب است هم موجب کوچک ترشدن زیستگاه فوک خزری شده است. بعلاوه کاهش موادغذایی مورد احتیاج فوک ها در خزر که گونه های کیلکا با دارا بودن چربی بالا هستند موجب شده است که فوک ها غذای مناسب پیدا ننمایند آن ها که روزانه به 2.5 کیلوگرم کیلکا احتیاج دارند، به دلیل کم شدن جمعیت کیلکا و تغییر رژیم غذایی، ماهیان دیگر در حجم بالا را انتخاب می نمایند که خود منجر به آسیب تماشا چرخه زیستی خزر می گردد.

بعلاوه به دلیل تخریب زیستگاه قلمرو ساحلی فوک خزری به ویژه در ایران از دست رفته است و این گونه جرأت حضور در سواحل ایران را ندارد. چون در مقایسه با ترکمنستان و قزاقستان سواحل ایران مملو از ساخت وسازشهر و روستا شده است.

فرضیه انفجار های داخل آب و مرگ فوک ها

مدیر مرکز حفاظت از فوک خزری در ایران، اما در خصوص لاشه های کشف شده در سواحل ایران طی 10 روز اخیر گفته است که مانور نظامی مشترک بین آذربایجان، ترکیه و پاکستان در خزر مهم ترین احتمال در مرگ فوک های خزری است که لاشه 14 قلاده از این گونه، طی 10 روز اخیر به سواحل ایران در گیلان و مازندران ازجمله ساحل فریدونکنار، بابلسر، نور و روز پنجشنبه گذشته به جویبار رسیده است.

امیر صیاد شیرازی با اعلام اینکه لاشه های رسیده به سواحل ایران هیچ نشانی از ضربه تماشا یا رد تور های ماهیگیری بر بدن ندارند، تأکید کرد: پیش تر لاشه فوک های خزری که به دلیل بیماری تلف شده بودند به سواحل ایران رسیده است، اما این بار ماجرا فرق دارد، چون لاشه هایی که این بار به سواحل ایران رسیده اند، همگی شرایط جسمی مناسب داشتند و بیمار نبودند، چون اگر به دلیل بیماری تلف شده بودند باید نحیف و لاغر می شدند. آنالیز اولیه لاشه ها نشان می دهد که آن ها حدود 10 روز قبل در دریا از بین رفته و با امواج به ساحل ایران رسیده اند.

به گفته مدیر مرکز حفاظت فوک خزری در ایران، احتمال اصلی آن است که فوک های تلف شده به دلیل امواج ناشی از انفجار های اخیر در مانور نظامی مشترک آذربایجان و پاکستان و ترکیه در آب، جان خود را از دست داده اند، چون همه آن ها به صورت ناگهانی تلف شده اند و نشانی از ضعف جسمانی ناشی از بیماری یا ضرب دیدگی و رد تور های صیادی نداشتند.

به گفته او، دیروز قرار بود گشت دریایی در منطقه ای که به گزارش یکی از صیادان محلی لاشه فوک های خزری در آن نقطه مشاهده شده بود برقرار گردد، اما به دلیل توفانی بودن هوا تا روز یکشنبه امکان برقراری این گشت دریایی فراهم نیست.

صیاد شیرازی اعلام نمود: چند وقت پیش رزمایش بزرگ نظامی با حضور ترکیه و آذربایجان و پاکستان در خزر برگزار گردید که احتمال می دهیم موج انفجار های اجرا شده در محیط آبی که قدرت آن ها چند برابر انفجار در خشکی است عامل تلف شدن فوک های خزر باشد.

فعالیت نظامی، مهم ترین تهدید

مدیر مرکز حفاظت از فوک خزری تأکید کرد: هم اکنون نمی توان با قطعیت از تأثیر مانور نظامی اخیر در خزر در مرگ فوک های خزری سخن گفت، چون موضوع بیماری هم درنظر است و، چون لاشه های رسیده به سواحل ایران امکان آنالیز میکروبی ندارند در انتظار لاشه های تازه تر هستیم تا معین گردد آیا فوک ها به دلیل بیماری هایی همانند شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان تلف شده اند یا این احتمال منتفی است و مانور نظامی عامل مرگ آن ها بوده است؟ با این حال، چون فصل کوچ پرندگان مهاجر هنوز به صورت جدی شروع نشده است شاید احتمال ابتلا به بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در آن ها منتفی باشد، چون هیچ نشانی از نحیف شدن فوک های تلف شده به دلیل بیماری هم در لاشه آن ها مشاهده نشده است. با این حال تا زمان آنالیز دقیق نمی توان با صراحت در خصوص دلیل اصلی مرگ فوک های خزر سخن گفت.

صیاد شیرازی در پاسخ به این سؤال که پیش تر هم مانور های نظامی در خزر اجرا شده است و آیا آن موقع هم شاهد تلف شدن فوک ها در مانور های نظامی خزر بوده ایم؟ گفت: سال جاری و سال گذشته در داغستان روسیه واقع در شمال غربی دریای خزر دوبار گزارش تلفات سنگین فوک ها را داشتیم. سال جاری 170 لاشه و سال گذشته 300 لاشه که بیشتر در سواحل روسیه کشف شدند، گزارش شد. محققین هم نظرشان بر این بود که مانور های نظامی روسیه در خزر موجب مرگ فوک ها شده است، اما روسیه زیر بار نرفت و گزارش داد که تور های صید ترال عامل مرگ فوک های خزری بود.

ولی محققین قانع نشدند، چون آثار تور و خفگی ناشی از گرفتارشدن در تور صیاد ها در فوک های تلف شده مشاهده نشد. بعدتر روسیه گزارش داد که آلودگی گاز متان ناشی از فعالیت های نفتی کشور آذربایجان به روسیه رسیده و این موضوع باعث تلف شدن فوک های خزر شده است. این هم یک ادعا است، چون نتایج سم شناسی هم چیزی معین نکرد.

بنابراین، چون در دو سال اخیر تلفات سنگین فوک های خزری افزایش یافته است به نظر می رسد فعالیت نظامی باعث قلع و قمع فوک های خزری شده است.

ایران و قزاقستان در کوشش برای یافتن دلیل مرگ فوک ها

مرکز حفاظت از فوک خزری در کشور قزاقستان هم هم اکنون در جریان کشف لاشه های فوک های خزری در سواحل ایران قرار گرفته است و مرکز ایران و قزاقستان برای حفظ فوک خزری در انتظار رسیدن گزارش های مرتبط با تلف شدن فوک های خزری در سواحل روسیه و دیگر کشور های حاشیه خزر به ویژه در سواحل آذربایجان است تا معین گردد آیا مانور نظامی اخیر در خزر عامل قتل عام فوک های خزری است یا بیماری باعث مرگ مهم ترین گونه آبزی خزر شده است؟

امیر صیاد شیرازی، مدیر مرکز حفاظت از فوک خزری در ایران می گوید: تلفات فوک های خزری تنها در ایران گزارش شده است و آذربایجان هیچ گزارشی از تلفات این گونه در روز های اخیر نداشته است. کشور آذربایجان اصولا نقش کمرنگی در پروژه حفاظت از فوک های خزری دارد و به همین خاطر هم سازمان حفاظت محیط زیست ایران در کوشش برای یافتن دلیل مرگ فوک های خزر است.

حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مازندران هم در پاسخ به این سؤال که اگر معین گردد فوک های خزری به دلیل مانور اخیر نظامی در خزر تلف شده اند، امکان اعتراض به نهاد های بین المللی وجود دارد؟ گفت: پیش از هر اظهارنظری باید دلیل تلف شدن این گونه معین گردد.

پس از آن است که سازمان حفاظت محیط زیست می تواند در چارچوب پروتکل ها و آیین نامه های بین المللی درخواست ورود سازمان های جهانی به موضوع تلف شدن فوک های خزری را ارائه کند. ما هم از سازمان حفاظت محیط زیست خواسته ایم مقدار تلفات اخیر فوک های خزری در استان های دیگر و بعلاوه کشور های حاشیه خزر را آنالیز کند تا معین گردد این گونه کمیاب خزر به چه دلیل اینگونه تلف شده است؟

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

1com.ir: مجله کامپیوتر: هر چی در مورد تکنولوژی و کامپیوتر بخوای بدونی اینجا هست